Meer banen, minder salaris

De werkloosheidscijfers over december brachten positief nieuws voor de Amerikaanse economie. In totaal kwamen er 252.000 nieuwe banen bij. Bovendien bleek dat de eerdere cijfers over oktober en november nog rooskleuriger waren dan eerder aangekondigd. Hier kwamen nog eens 50.000 banen bij. Het werkloosheidscijfer daalde daarmee verder van 5.8 naar 5.6 procent. Daarmee is 2014 qua banengroei het beste jaar sinds 1999. Elf maanden op rij steeg het aantal arbeidsplaatsen met minimaal 200.000. Daarmee zijn in het afgelopen jaar  bijna 3 miljoen nieuwe banen gecreëerd. 

De economie lijkt dus een nog beter momentum te hebben dan verwacht. Dankzij deze positieve ontwikkelingen durven Amerikanen ook eerder van baan te veranderen. Bij al dat positieve nieuws hoort ook een keerzijde: de lonen stagneren. Sterker, in december daalde het gemiddelde salaris met 0,2 %. Het stijgend aantal banen, maar de licht afgenomen salarissen zorgen voor een dilemma in de Amerikaanse economie. Wat tonen deze cijfers nu werkelijk aan? Het is in ieder geval belangrijk dat de bevolking positiever over de economie gaat denken. In 2009 had nog slechts 5 % vertrouwen in de Amerikaanse economie. In oktober van het afgelopen jaar was dat percentage opgelopen tot 40 % en inmiddels staat het cijfer op 53%.  Ook over de banenmarkt denken de burgers positiever. In mei 2013 vond 46 % de situatie nog op orde; nu is dat aantal al 53%.

De lage olieprijs heeft vanzelfsprekend ook zijn invloed op het toenemend vertrouwen; daarnaast trekt ook de huizenmarkt trekt steeds verder aan. De burger heeft meer te besteden en voelt zich dus prettiger. Hoewel de cijfers dan misschien twee kanten hebben, is de algemene tendens toch positief. Obama zal deze ontwikkeling in zijn State of the Union van aanstaande dinsdag zeker benadrukken.

Rob Buchholz

Milde toon bij eerste gesprekken Obama vs Republikenen

Afgelopen dinsdag stond president Obama voor het eerst oog in oog met een republikeinse meerderheid in het congres. Hoewel de verschillen groot zijn, lijken beide kemphanen er zich toch vooral van bewust dat niemand gebaat is bij louter bekvechten. En dus klonk er ook verzoenende taal.

Ja, er zijn verschillen als het gaat om immigratie, Homeland Security, Obamacare (ziekteverzekeringswet) en het milieu (vooral de Keystone Pipeline XL). Bij aanvang van die eerste ontmoeting afgelopen dinsdag klonk dan vooral machotaal. “De president moet niet denken dat hij voor ons de agenda gaat bepalen,” aldus Mitch McConnell, leider van de republikeinen in de senaat. “Wij hebben als doel banen voor het land te creëren." Zijn mening doet er toe in de VS. Hij mag dan geen typische politicus zijn of gezegend zijn met het juiste charisma, maar hij weet hoe hij verkiezingen moet winnen. Toen McConnell echter afgelopen dinsdag in het witte huis bij Obama aanschoof was zijn toon beduidend milder: “We zijn vooral op zoek naar compromissen. Het is ons doel om vooruitgang te boeken en praten in eerste instantie dan ook vooral over zaken waarover wij het eens zijn."

Eenzelfde houding was merkbaar bij John Boehner, voorzitter van de republikeinen in het Huis van Afgevaardigden. Hij begon de dag eveneens met grootspraak, maar na de ontmoeting met de president klonk ook hij duidelijk milder en minder bitter. “Ik zie veel mogelijkheden om nader tot elkaar te komen.” De republikeinen moeten inderdaad plannen maken waarmee ze de president en de democraten tegemoet komen; zelfs als ze daarmee partijgenoten op de meest rechtervleugel van de GOP verliezen. Dat zal onderdeel van de tactiek zijn. Ook bij de democraten werd verzoenende taal gesproken: “Aan het einde van 2015 moet de toestand van het land in ieder geval beter zijn, dan aan het begin van dit jaar.” Of deze stemmingswisseling tijdelijk is of puur tactiek zal snel duidelijk worden. Zeker als Obama aanstaande dinsdag zijn State of the Union heeft uitgesproken. Want hoewel de toon enigszins veranderd lijkt, zal het politieke spel in ieder geval niet anders zijn.

Rob Buchholz

'Selma gaat over iedereen die erbij betrokken was'

Dit weekend ging in Amerika 'Selma' in première. Een film die vertelt over de drie protestmarsen in 1965 van Selma naar Montgomery in de zuidelijke staat Alabama. Protestmarsen tegen onrecht en onmenselijkheid, maar ook om het belang van de Civil Rights Act te steunen.  Dit is een wet die discriminatie en segregatie verbiedt. In 1965 volgde nog de Voting Rights Act, het stemrecht voor Afro-Americans.


Selma is sowieso bijzonder omdat voor de eerste keer Martin Luther King in een film centraal staat. Volgens tegenstanders is dit werk van regisseur Ava DuVernay echter pure geschiedvervalsing. Dan gaat het met name om de minder florisante rol die de toenmalige president Lyndon B. Johnson (LBJ) krijgt toebedeeld. Hij zou volgens dit verhaal als een volger en slappeling worden neergezet en niet als een leider of beslisser. Zijn belang bij de protestmarsen is volgens de criticasters in deze film ondergeschikt gemaakt. Terechte kritiek of is het een mening over een onderwerp dat nog steeds voor veel discussies zorgt?

Het zijn emotionele en controversiële reacties op een emotionele en controversiële periode uit de Amerikaanse geschiedenis. Twee jaar na de film Lincoln en één jaar na 12 Years a Slave komt Hollywood opnieuw met een zwaar historisch onderwerp. Volgens de critici was de rol van Lyndon B Johnson bij zowel het organiseren van deze marsen als het doordrukken van de Civil Rights Act bijzonder belangrijk. Dit feit is volgens hen in deze film niet duidelijk. In Selma zijn vooral Martin Luther King en de zwarte bevolking de belangrijkste voorvechters van deze gebeurtenissen. Volgens de directeur van de LBJ bibliotheek en museum wordt de productieve samenwerking tussen MLK en Johnson in deze film nergens duidelijk. Velen zijn van mening dat de protestmarsen een idee van de president waren. Juist dit feit zou in de film onderbelicht zijn. In Selma gaat de eer meer naar Martin Luther King en de Civil Rights Movement.

Er zijn echter ook voorstanders. Zowel in New York als in Selma reserveren plaatselijke overheden honderdduizenden dollars om scholieren en studenten gratis toegang tot deze film te geven. Zeker vanwege het historische belang van dit verhaal. Feit is namelijk dat nog te veel Amerikanen niet bekend zijn met de term Selma en wat zich daar in 1965 precies afspeelde. Uit de eerste reacties blijkt  dat diverse Amerikaanse burgers dachten dat het een film is waarin een vrouw met de naam Selma, gespeeld door Oprah Winfrey (die hier inderdaad een hoofdrol heeft) centraal staat. "Selma is geen hoeksteen in de Amerikaanse historie en democratie," zo liet regisseur Ava DuVernay weten. Zij kreeg zelfs vragen als: is dit werkelijk allemaal gebeurd? Was Martin Luther King echt pas 39 toen hij stierf? De onwetendheid over dit onderwerp is dus zelfs in de Verenigde Staten nog bijzonder groot.

Hoe ervaart DuVernay zelf de kritiek op het verhaal? Daarin is ze duidelijk. "Dit is een film, het is vorm van kunst. Ik ben geen historicus of documentairemaker. Ik ben een kunstenares die zich in de geschiedenis van dit onderwerp verdiept heeft en dit is mijn visie over deze periode. Het is mijn interpretatie van de gebeurtenissen. Nergens heb ik geprobeerd een bepaald beeld van Lyndon B. Johnson neer te zetten. Niet positief. Niet negatief. Mensen mogen zelf beoordelen wat ze van dit historische onderwerp vinden. Dat kan door mijn film te bekijken, maar ook door zich verder in het onderwerp te verdiepen."

Voor Duvernay was het vooral haar doel dat mensen die Selma gaan zien zich in de geest van de Civil Rights Movement kunnen verplaatsen. En dan specifiek de groep die tijdens de drie protestmarsen in de film centraal staan. "Volgens mij is dit voor alle betrokkenen een hele zware periode geweest. Hier waren twee sterke personen - Johnson en King - bezig met een soort van schaakspel. Het was op geen enkel moment makkelijk. Voor niemand. Deze film gaat over een moeilijke periode in de Amerikaanse geschiedenis. Een periode dat alles in brand lijkt te staan. Er zitten geen momenten in deze film dat Johnson een opdracht gaf of kreeg. Er is ruimte voor interpretatie van de kijker zelf. Dit is mijn visie en mijn interpretatie op deze historische gebeurtenis. En het is zeker niet de enige of de absolute waarheid."

Andere historici die de film inmiddels hebben gezien zeggen: "Deze film gaat eigenlijk over iedereen die bij deze historische gebeurtenis betrokken was." Wijze woorden die ruimte laten om de kijker zelf te laten beoordelen wat het belang van Selma is.

Selma is vanaf 19 februari in de Nederlandse bioscoop te zien.

Rob Buchholz

Verkiezingen 2016: Bush vs Clinton?

Over precies een jaar begint het befaamde Amerikaanse verkiezingscircus weer. Wie wordt de opvolger van Barack Obama? In januari van 2016 starten de voorverkiezingen en caucussen. Tijdens die eerste periode bepalen kiezers per partij wie de uiteindelijke twee kandidaten zijn die in november van volgend jaar de kans krijgen om de 45e president van de VS te worden.

Diverse kandidaten lieten al weten zich kandidaat te willen stellen. Over een flink aantal namen wordt nog druk gespeculeerd. Ondanks de vele kandidaten zal niemand in Amerika vreemd opkijken als de race gaat tussen twee bekende namen: Bush vs Clinton. Een nieuwe strijd tussen twee dynastieën. Ofwel Jeb Bush, broer van en zoon van twee eerdere presidenten, bij de republikeinen. En Hillary Clinton, vrouw van Bill, bij de democraten. Bij laatstgenoemde is het vooral de verwachting dat ze zich kandidaat stelt, maar zwijgt ze er zelf vooral nog over. Daarom vandaag eerst een kijkje bij de republikeinen.

Bij Jeb Bush lijkt de kandidatuur concreet. Eind december stopte hij met al zijn bestuursfuncties bij diverse bedrijven en organisaties. Een stap die de weg naar de race om het presidentschap een stuk eenvoudiger maakt. Eerder die maand gaf hij al aan voorzichtig de optie om aan de verkiezingen deel te nemen te bestuderen. Het maakt deze volgende telg uit de Bushfamilie ook extra voorzichtig. Iedere misstap nu of in het (recente) verleden kan in de aanloop naar de race fataal zijn. Zo sloeg hij een aanbod van Steve Kean, een congreslid uit Iowa, af om tijdens een republikeins forum een speech te geven. Kean bevindt zich politiek gezien aan de rechtervleugel van de republikeinen en deed diverse controversiële uitspraken over immigranten. Jeb Bush is gematigder en zal zich richten op kiezers in het midden. Het zijn strategische beslissingen om zijn eventuele kandidatuur zo perfect mogelijk te laten verlopen. Tevens liet hij weten spoedig zijn belastingcijfers van de laatste tien jaar bekend te maken. Dit is een issue dat bij eerdere verkiezingen al eens voor minder prettige verrassingen zorgde. Hij wil deze kwestie voor zijn en het is te verwachten dat andere kandidaten deze stap volgen. Als de republikeinse kiezers hem uiteindelijk als kandidaat aanwijzen, kan zijn huwelijk met een Mexicaanse in het voordeel van de partij zijn. Dit spreekt de Spaanstalige kiezers in de VS zeker aan: een groep die een doorslaggevend factor in bepaalde staten kan zijn.

Ieder voordeel heeft echter zijn nadeel; want zijn buitenlandse echtgenote is voor de rechtervleugel van de republikeinen (denk aan de Tea Party) juist reden om Bush af te schieten en het hem tijdens de voorverkiezingen zo lastig mogelijk te maken. De voormalig gouverneur van Florida liet al weten zich van deze groepen binnen de partij te distantiëren. Daarin zit voor hem de uitdaging want veel republikeinen zijn op zoek naar conservatieve kandidaten voor de race. En tot die andere gegadigden voor de GOP behoren namen als Ted Cruz, senator in Texas, Rand Paul, senator in Kentucky, Florida senator Mario Rubio plus Chris Christie. De gouverneur van New Jersey bevond zich begin 2014 al in zwaar weer en nog steeds volgt de pers zijn handel en wandel tot in detail. Christie bezocht afgelopen week een playoff wedstrijd van de Dallas Cowboys, een football team waar de gouverneur al sinds begin jaren 70 fanatiek supporter van is. Niet alleen stoort dit bewoners uit zijn eigen staat, maar zowel de reis naar de wedstrijd als het entreekaartje kreeg hij cadeau van de steenrijke eigenaar van de Dallas Cowboys, Jerry Jones. Toen hij dit weekend opnieuw een wedstrijd bezocht, liet Christie weten de trip en de toegangskaart zelf te betalen. Het mag duidelijk zijn: ieder detail is belangrijk in de race naar het Witte Huis. 

Tenslotte diende zich vrijdag nog een verrassende naam aan in het rijtje van republikeinse kandidaten. Mitt Romney liet tijdens een meeting in New York weten een derde kandidatuur te overwegen. In 2008 verloor hij de republikeinse nominatie van John McCain. Vier jaar later won hij deze wel, maar moest hij het uiteindelijk afleggen tegen Barack Obama. Zitten de republikeinen daar nog op te wachten? Ja en nee. Zijn minder positieve resultaten in het verleden zullen hem dwarszitten, maar tijdens de senaatsverkiezingen van afgelopen november zette Romney zich volledig in voor zijn partij. Dit zorgde voor veel goodwill bij de republikeinen. Maar een bijkomend probleem is dat Jeb Bush en Chris Christie, beiden gezien als pragmatische probleemoplossers, de big boys zijn die door geldschieters de meeste financiën weten binnen te halen. Sterker, waarschijnlijk zijn de contacten al gelegd en blijft er voor Romney weinig over.

Rob Buchholz