Obama daagt republikeinen uit bij State of the Union

De belangrijkste boodschap van Obama's State of the Union is inmiddels bekend: de middenklasse verdient het om mee te profiteren van de economische voorspoed in de Verenigde Staten. Om deze - en andere - plannen uit te voeren, heeft de president een visie. Een visie waardoor hij regelmatig met de republikeinse meerderheid in het Congres zal botsen. Obama liet afgelopen nacht blijken daarvoor niet terug te deinzen. Hij klonk strijdbaarder dan ooit tevoren tijdens een State of the Union en liet duidelijk blijken een eventueel veto niet te schuwen.

Behalve het idee om via een hervorming van de belastingplannen de middenklasse te laten profiteren van de positieve economische ontwikkeling, heeft Obama nog meer plannen. Een aantal voorbeelden:
-Zijn sociale zekerheidsplannen verder uitbreiden en ontwikkelen
-De inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen wegpoetsen
-Het regelen van betaalbare voorzieningen zoals kinderopvang, pensioenregeling en de gezondheidszorg
-Geen collegegeld bij overheidsuniversiteiten tijdens de eerste twee studiejaren
-Nieuw handelsakkoord met Europa en Azië sluiten

Over zijn plannen om het sociale zekerheidsaspect aan te pakken zei hij: "Amerika moet een voorbeeld nemen aan andere westerse landen. Het is daarom goed om medewerkers in loondienst bij ziekte of zwangerschap door te betalen." Dit laatste gebeurt in de VS op het moment niet. De president benoemde nogmaals het succes van zijn eigen Obamacare. "Dankzij dit plan hebben het afgelopen jaar 10 miljoen onverzekerde Amerikanen een ziektekostenverzekering gekregen."

Als hij zijn ambitieuze en controversiële belastinghervormingen kan doorvoeren, is het volgens Obama mogelijk dat werkende families uit de middenklasse per jaar duizenden dollars kunnen besparen. Grote vraag hierbij is natuurlijk of deze plannen realistisch zijn? Om dit te realiseren is het plan van de Amerikaanse president dat mensen met een inkomen van meer dan 500.000 dollar een hoger belastingtarief moeten betalen. Van 23% nu, naar 28% later. Tevens is hij van mening dat banken meer moeten afdragen. Dit kan 200 miljard dollar opleveren. Met dit geld is het mogelijk om de kinderbijslag te verhogen, belasting voor lagere inkomens te verminderen en onderwijs op overheidsuniversiteiten goedkoper, danwel gratis aan te bieden. Obama: "Bedrijven klagen dat het steeds lastiger is om hoog opgeleid personeel te werven. Door meer mensen de kans te geven te studeren, kunnen we dit probleem in de toekomst tegen gaan. Meer Amerikanen moeten van de  positieve economische wind die door ons land waait, kunnen profiteren."

Obama klonk dus strijdbaarder en positiever dan verwacht. De president weet dat hij de laatste twee jaren van zijn regeerperiode moet vechten tegen een republikeinse meerderheid in zowel de senaat als in Huis van Afgevaardigden. "Hij klonk als een machtige president," aldus enkele commentatoren na afloop van de State of the Union. Obama nam daarbij de eer voor de economische groei volledig voor zijn rekening. "Mijn bekritiseerde economische en maatschappelijke beleid blijkt dus wel te werken. Samen met de republikeinen hoop ik mijn hervormingsplannen verder door te drukken."

Op welk front mogen we een veto van hem verwachten? In eerste instantie als het gaat om de relatie met Iran. Obama is druk in gesprek met de machthebbers van dit land om hun nucleaire programma af te bouwen. De republikeinen willen juist sancties tegen Iran gebruiken om meer druk te zetten. Volgens de president en zijn democratische partij blazen deze plannen de lopende onderhandelingen juist op. "Ik ben de president. Ik bepaal dus de koers," zo liet hij zelfverzekerd weten. "Hopelijk kunnen we gezamenlijk debatteren zonder te demoniseren."

Ook op het gebied van immigratie dreigde Obama zijn vetorecht te gebruiken. "Als het congres de beschermende maatregelen tegen illegale immigranten wil terugdraaien, maak ik gebruik van de middelen die ik heb." Tenslotte zal hij dit machtsmiddel ook gebruiken in geval de republikeinse meerderheid Obamacare wil  terugdraaien. De kans dat hij dit doet is aanzienlijk.

En die republikeinse meerderheid? Hoe beoordelen zij deze speech? Vanzelfsprekend was dit in de zaal tijdens de toespraak al te merken dankzij diverse cynische applausjes. Ook na afloop was hun boodschap helder. "Het Amerikaanse volk heeft in november duidelijk voor ons gekozen. Wij hebben de meerderheid in het complete Congres." Een aantal republikeinen vroeg zich of het überhaupt mogelijk is om deze boodschap in beleid te vertalen. Mitt Romney vond Obama tijdens de speech vooral een politicus, maar zeker geen leider. Senator John McCain was van mening dat het aspect van nationale veiligheid tijdens deze State of the Union duidelijk onderbelicht was. Anderen zeiden: "Waar is het verhaal van Ferguson en de verharding tussen politie en de zwarte bevolking? Daarover had hij het Amerikaanse volk moeten toespreken."

Vanzelfsprekend zal de kritiek van de republikeinen en de kans op tegenwerking vanuit deze partij door Obama in zijn plannen voor de komende twee jaren zijn meegenomen. Sterker: door de te verwachte weigering, wil de president aan het Amerikaanse volk bewijzen dat juist de GOP de partij is die het niet iedereen gunt om te profiteren van de economische voorspoed. Dat Obama er bewust voor kiest de Amerikaanse middenklasse op de sociale ladder te laten klimmen, is een idee dat aansluit bij de befaamde American Dream. Werken de republikeinen niet mee, dan is dit een belangrijk middel om te gebruiken bij de verkiezingen van 2016: door de tegenstander van de president zelf aangedragen.

Rob Buchholz

Historische beslissing voor Hooggerechtshof

Zaken kunnen snel gaan. Het is nog geen drie jaar geleden dat Joe Biden tijdens een interview bij Meet the Press - een talkshow op NBC - voor de nodige opspraak zorgde. Op 6 mei 2012 liet de vice-president weten dat hij kon leven met een huwelijk tussen twee mannen of vrouwen. Hoe kon hij zoiets zeggen? Biden bracht hiermee president Obama in verlegenheid. Een jaar later vernietigde het Amerikaanse Hooggerechtshof een federale wet die het huwelijk definieerde als een verbintenis tussen man en vrouw. Nu gaat dat zelfde gerechtshof bekijken of er een constitutioneel recht voor homo's en lesbiennes is om te trouwen. Het 14e amendement van de Verenigde Staten - waarin staat beschreven dat alle vijftig staten iedere persoon die zich binnen het grondgebied bevindt als gelijke onder de wet te behandelen - is hier van groot belang. 

Het is dus nog maar tien jaar geleden dat homostellen niet overal in de USA konden trouwen. Inmiddels is het in 2/3e van alle staten (36 in totaal) deze wet geaccepteerd. Het besluit om te bekijken of dit wet een federale wet wordt, is één van de grootste issues van deze eeuw voor de Verenigde Staten. Het betekent dat een huwelijk van homostellen dezelfde rechten heeft als de echtelijke verbintenis tussen man en vrouw. De wet wordt dan niet alleen historisch, maar zal tevens als één van de snelst ontwikkelde wetten de geschiedenis in gaan. Het onderwerp roept net zoveel discussie op als het recht op een interraciaal huwelijk dat vijftig jaar geleden deed. De komende maanden gaat het Hooggerechtshof zich met twee vragen bezig houden. Ten eerste: moet elke staat het homohuwelijk toestaan? Vraag twee is of staten een huwelijk dat gesloten is in een andere staat ook moeten erkennen?

Alle argumenten worden in april door negen rechters gehoord. De beslissing of ze de wet aannemen, mogen we in de tweede helft van juni verwachten. President Obama zal zeker aandringen op het legaliseren van het homohuwelijk. De verwachting is dat deze kwestie zelfs een belangrijke rol gaat spelen in de naderende verkiezingsrace.

Hoe kan het dat de ontwikkeling in de laatste tien jaar zo snel is gegaan? Het is een tijdperk geweest dat mensen elkaar steeds beter hebben leren kennen en dus ook anderen meer zijn gaan respecteren. Zeker de sociale media, maar misschien nog wel meer de aandacht in de reguliere media zoals films, tv-series en talkshows hebben hierin een belangrijke rol gespeeld. Denk bijvoorbeeld aan een serie als Ellen. Vlak daarnaast de rol van activisten niet uit. Zij hebben het onderwerp telkens opnieuw weer onder de aandacht gebracht. Homo's en lesbiennes lieten zich zelf ook steeds vaker horen. Wij willen trouwen! Wij willen ook in militaire dienst! Obama omarmde deze groep bij het leger en dankzij deze twee belangrijke hoekstenen van de samenleving - het gezin plus het leger - raakten steeds meer Amerikanen bekend en dus ook vertrouwd met homoseksualiteit. Elke staat die het homohuwelijk goedkeurde, plaveide hiermee de weg voor een volgende staat om deze beslissing te nemen. Daarmee komt een historische wet in het toch vaak als conservatief geziene Amerika steeds dichterbij.

Rob Buchholz